Waarheen?/Digital Architecture/gedachten van studenten

Royce Benda

Informatiekunde Inleiding Informatiekunde is een jong vakgebied waarvan de relevantie nog niet overal is doorgedrongen. Met dit stuk beoog ik duidelijk te maken waarom informatiekunde een interessant vakgebied is maar vooral wat een informatiekundige zijn precies inhoud. In [1] toont de auteur deductief aan dat er behoeft is aan een architect. Dit kan men zowel op fysieke wereld als op de digitale wereld projecteren. De architect voor de digitale wereld noemen wij in het verdere stuk de informatiekundige. Het eerst deel van dit artikel zal de brillen-metafoor introduceren en theorie beschrijven. Deze theorie zal gebruikt worden in de cursus Fysieke en Digitale Architectuur [2]. Vervolgens zal deze kennis geprojecteerd worden op de bachelor opleiding informatiekunde in Nijmegen om zo tot verbeteringen te komen voor de opleiding. Het werk van een Informatiekundige Brillen metafoor Rechts zien we het overzicht van de belanghebbenden die een rol spelen bij elk bouwproject. Een informatiekundige is de bindende factor tussen deze verschillende partijen met hun verschillende belangen in het bouwproject. Elke belanghebbende heeft een eigen belang bij het gebouw en spreekt een andere taal dan de overige partijen. Een goed bouwwerk verenigt deze belangen in het ontwerp en in het gebouw zelf. Het is de taak van de architect om dit ontwerp te maken. Bij het ontwerpen moet een informatiekundige zich inleven in de belanghebbenden en als het ware door de ogen kijken van de bouwheer, aannemer, gebruikers en de omgeving. Een informatiekundige zet telkens een andere bril van een belanghebbende op om te kijken naar zijn bouwwerk. Een belangrijke vraag hierbij is: Wat zie ik als informatiekundige door de bril van een specifieke belanghebbende? De vraag die hieruit volgt is: Hoe gebruikt ik de kennis die ik door een specifieke bril zie in het ontwerp van het bouwwerk? Een informatiekundige kan door de verschillende brillen van de belanghebbende kijken en deze kennis omzetten in een zinvol ontwerp voor het bouwwerk. Uit bovenstaande vragen volgt dat een informatiekundige moeten weten wat hij ziet door deze brillen en wat deze waarnemingen voor waarde hebben voor het ontwerp. Het kijken door een bril en daarna het gebruiken van deze informatie is iets dat men moet leren mede door ervaring. Beide aspecten, zowel het kijken als het gebruiken van deze waarnemingen, zijn van essentieel belang voor een goed architect of informatiekundige. Dit vraagt om een goed inlevingsvermogen. De gedachte achter het werk Informatiekunde is hiermee een interdisciplinair vakgebied. Onderstaande afbeelding schetst studies en vakgebieden verwant aan informatiekunde. Het doel van de afbeelding is niet om een volledige weergave van het domein te zijn maar om aan te tonen dat informatiekunde een interdisciplinair vakgebied is. Op het moment dat een informatiekundige een organisatie ontwerpt of een ontwerp maakt voor een bedrijfs breed informatiesysteem komen veel van deze vakgebieden aan bod. Van al deze gebieden moet de informatiekundige kennis hebben en met deze kennis beslissingen nemen. Hij zou zich bijvoorbeeld af kunnen vragen welke processen zijn betrokken of worden beïnvloed door dit informatiesysteem (procesmanagement)? Welke medewerkers gebruiker het systeem en hoe maken zij er gebruik van (psychologie)? Welke databases en andere systemen moeten interacteren met het te ontwerpen informatiesysteem en hoe implementeren we deze connecties (informatiekunde)? Bij deze vragen zien we dat hij de brillen van aannemer, gebruikers, omgeving en opdrachtgever opzet om te kijken naar het systeem en het domein daarvan. Maar hoe kan een informatiekundige van alle vakgebieden genoeg kennis hebben terwijl dit allemaal studies opzich zijn. Informatica, Bedrijkskunde, Communicatiewetenschappen, Wiskunde, Psychologie etc zijn stuk voor stuk volledige studies waar mensen zich in verdiepen. Hoe kan een informatiekundige, niet gespecialiseerd in een van deze gebieden, toch werk van dermate kwaliteit leveren waarmee hij individuen, die wel een specialisatie hebben, doet overtreffen? De oplossing maakt een analyse van al deze vakgebieden en wordt ondersteund door de boeken van Vitruvius. Lees voor meer achtergrond Ten books on architecture van Ingrid D. Rowland en Thomas Noble Howe. Elk vak of kunde bestaat uit 2 delen: het werk zelf en de redenering achter het werk. Sommige individuen kunnen erg goed zijn in het uitvoeren van het werk zelf. Zij kunnen bijvoorbeeld heel goed een bepaalde handeling uitvoeren. De redenering is het abstracte gedeelte wat achter de precieze handelingen ligt. Op dit niveau kunnen mensen van verschillende vakgebieden gesprekken voeren over een van hun specialismen. Denk bijvoorbeeld aan een manager die een organisatie inricht en een binnenhuis architect. De architect vertelt over de harmonie van verschillende kamers in verhouding tot het geheel als huis, wat de precieze inrichting voor gevolgen heeft voor de beleving van de bewoners. Deze harmonie geldt evenzo in een organisatie waar verschillende business units of afdelingen afgestemt dienen te worden en de procesinrichting een belangrijke invloed heeft op de beleving van de mensen in de organisatie en klanten van het bedrijf. Maar als de manager een huis moet inrichten dan zal dat niet zo eenvoudig gaan. Door binnen een vak of kunde onderscheidt te maken tussen het werk zelf en de redenering erachter kunnen we verklaren wat een informatiekundige moet kunnen. Voor de informatiekundige is het vooral van belang te leren wat de redenering is achter alle handelingen. Dit speelt op een zeer abstract niveau en hierdoor mag van een (goede) informatiekundige een hoog abstractie vermogen worden verwacht. Dit komt ook terug in de brillen metafoor. Het kunnen kijken door een bril van een belanghebbende en redeneren wat men dan ziet vraagt om een abstract denkvermogen. Nijmeegse bachelor Informatiekunde In mijn ogen is een van de belangrijkste doelen van een bachelor opleiding een student te leren hoe de wereld van zijn vakgebied eruit ziet, hoe men deze kan plaatsen in de wereld als geheel en hoe hij zichzelf daar binnen positioneert. Ik neem als voorbeeld een psycholoog, in de bachelor zouden de volgende vragen hem duidelijk moeten worden: Wat doet een psycholoog? Wat betekent het om psycholoog te zijn in de wereld als geheel? Hoe denkt een psycholoog? En de belangrijkste: Hoe zie ik mezelf als psycholoog? Dit alles kunnen we uiteraard op elke bachelor opleiding projecteren. Als ik dit projecteer op de Informatiekunde opleiding dan geeft de opleiding voor mij niet op al deze vragen antwoord. Bovenstaande theorie wordt mij niet geleerd in de bacheloropleiding. Idealiter zou mijn bacheloropleiding er alsvolgt uit zien.