Waarheen?/Digital Architecture

Aanzet tot discussie  Hanno Wupper:

Geschreven in Feb. 2010

Architectuur

• De fysieke bouwkunde kent sinds eeuwen het beroep van Architect. Een architekt begrijpt wat de bouwheer wil en helpt hem nog beter te zien wat hij wil, draagt ook alterntieven aan, maakt een ontwerp, vaak zo grensverlegend als het de boeuwheer zelf niet zou kunnen, vertegenwoordigt de bouwheer tegenover de aannemer, etc. etc.
• Het is een beschermd beroep met een brede opleiding:
  • Communicatie,
  • Materiaalkunde,
  • Ontwerp,
  • Vormgeving,
  • De menselijke maat,
  • Theorie,
  • Architectuureschiedenis,
  • Modelleren
• De opleiding informatiekunde is de "digitale" tegenhanger van de opleiding tot architect, met de aan de ICT eigene materiaalkunde en theorie (bijvoorbeeld corectheid, security).
  • Een academisch informatikundige zou best "architect in de digitale wereld" genoemd kunnen worden.

Begripsverwarring

Een probleem is, dat het woord "architectuur" in de IT-wereld op nogal verwarrende manieren gebruikt wordt en van alles kan betekeken. Ik heb het hier nadrukkelijk niet of wat in de IT allemaal "architectuur" genoemd wordt; ik heb het over een professioneel beroepsbeeld (de tegenhanger van de bouw-architect in de IT-wereld) en de opleiding daartoe.

Zie ook [[1]]

Het imagoprobleem van de Informatiekunde

Het op de pagina Waarheen? geschetste imagoprobleem heeft bedenkelijke consequenties. De informatievoorzieningen van onze eigen universiteit en faculteit schieten aantoonbaar ernstig tekort op ten minste deze gebieden:

• Communicatie,
• Materiaalkunde,
• Vormgeving,
• De menselijke maat.

Interfaces zijn beroerd, databases die al lang gekoppeld hadden moeten zijn, zijn het nog steeds niet, overal wordt van alles apart bijgehouden en met de hand overgetypt, men moet zich in- en uitschrijven bij en systeem waarvan het nut onduidelijk is, regels zijn inconsistent, moderne technologieën worden niet gebruikt (sms, iCal, RDF), security by obscurity maakt welwillenden het leven zuur zonder werkelijk veilig te zijn, de menselijke maat is soms ver te zoeken, nieuwe ontwikkelingen worden tegengehouden door verplicht gebruik van concernsystemen (iets dat bij een bank misschien verstandig, voor een universiteit daarentegen funest is).

Onze studente vragen, waarom hier alles zo achterlijk is, terwijl we leren hoe het beter kan. De loyaliteit met de werkgever verbiedt een helder antwoord.

Zou het overleven van de Nijmeegse Informatiekunde niet ook ervan afhangen of we in staat zijn om onze expertise helder neer te zetten en uit te stralen?

Dirk van der Linden: langetermijnvisie ontwikkelen in een informatiekunde-opleiding

Ik heb wat gedachten neergezet n.a.v. mijn eigen ervaringen met de master informatiekunde, en hoe het geheel meer samenhangend gemaakt zou kunnen worden om studenten als architect bewust te laten worden van de verrijkende consequenties van (al) hun ontwerpbeslissingen: Gebruiker:Dirk van der Linden/papers/Informatiekunde

Update Feb. 2012

De huidige stand van zaken

1. De opleiding Informatiekunde evolueert in de hier beschreven richting tot een architectenopleiding. Ze heeft nu ook de ondertitel "Digital Design and Architecture". De bacheloropleiding Informatiekunde verdwijnt als zelfstandige opleiding; Digital Design and Architecture wordt één van twee richtingen binnen de bachelor Informatica.
2. De nieuwe studenten Digital Design and Architecture voldoen dus aan de instroomeiden Informatica. Dat is een goede zaak, omdat er dan minder problemen met exacte vakken zullen zijn en een aantal IK-noodoplossingen kunnen vervallen. Tegelijkertijd wordt de doelgroep natuurlijk kleiner. Ooit werk IK geïntroduceerd om "uit een grotere wijver te vissen".
3. Als de twee stromen een identieke properdeuse kennen, is één functie van III niet meer nodig: binnen twee weken oriëntatie op twee verschillende opleidingen te geven en switchen van opleiding aan te moedigen voor er schade ontstaat. (Na III wisten doorgaans de meeste studenten, dat ze goed gekozen hadden, terwijl één of twee wisselden naar de andere opleiding.
4. In het eerste jaar verschaft de cursus Fysieke en digitale architectuur overzicht over de hele studie, leert kijken en onderscheiden en exploiteert wat digitale architecten van de fysieke architectuur kunnen leren. De cursus wordt goed beoordeeld en door sommigen als de belangrijkste cursus van het eerste jaar ervaren. Maar er zijn ook altijd een of twee studenten die niet snappen waarom men in een IT-achtige opleiding ook naar dingen kijkt die op het eerste gezicht niets met IT te maken hebben. (Dit doet zich ook in B&B voor: dat men toegepaste logica ook kan gebruiken voor andere dingen dan het redeneren over correcte programma's, vindt een enkele student tijdverspilling.) F&DA dient ter voorbereiding op de bachelor met zijn zeer uiteenlopende vakken. Oriëntatie verschaft een eenvoudig begrippenstelsel.
5. In het derde jaar kijkt Architectuur in de digitale wereld d.m.v. hetzelfde begrippenstelsel...
   • ... terug op de bachelor-opleiding: Wat heb ik eigenlijk geleerd? Wat kan ik nu? Kan ik het ook uitleggen? Kan ik meewerken aan een verbetering van de opleiding? Deze terugblik is aan sommigen niet besteed. Sommigen zien alleen dat hetzelfde begrippenstelsel een tweede keer gebruikt wordt, en dat mag volgens hen niet, want dat hadden ze al gehad. Het idee van terugblik en ordenen wat men geleed heeft is zo ongebruikelijk dat het niet door iedereen gewaardeerd wordt: we willen nieuwe dingen voor nieuwe tentamens leren, niet reflecteren over wat we al kunnen.
   • ... vooruit naar de master en het beroepsleven: Kan ik aan leken uitleggen wat ik kan en waarom dit nuttig en nodig is? Kan ik mijn rol als academicus in de maatschappij bewust invullen? Hoe gaat het vakgebied, waarin ik straks academicus ben, zich ontwikkelen? Kan ik zelf een bijdrage leveren aan deze ontwikkeling? Door velen wordt dit goed opgenomen en op prijs gesteld, maar ook deze vooruitblik en het idee van nemen van maatschappelijke in vakinhoudelijke verantwoordelijkheid is niet aan iedereen besteed. Dat men zijn eigen expertise misschien eens in de vorm van een opiniestuk kan uitdragen en dat men zelf in staat is om sprekende voorbeelden te geven voor concepten uit het vak, wordt ondanks uitleg niet gezien. Men wil voor het tentamen leren, en eigen bijdragen aan maatschappelijke opinie en aan ontwikkeling van het vak leiden daarbij alleen af.
6. De master Information Science was tot nu toe geen echte architectenopleidjng maar eerder een wetenschappelijke meta-opleiding. Daarom kwam Architecture and New Challenges erbij. Hier zouden studenten het in de bachelor geleerd toepassen en uit het persoectief van een architect bewust iets ontwikkelen. Architecture and New Challenges was in 2011-12 echter so ongelukkig verstrengeld met het curriculum Informatica en met get GiP-complex en het buitenlandbereid, dat daarvan niets terecht kon komen. Dit zijn de redenen:
   • ANC moest in synergie met de GiP-projecten werken. Dat is op zich toe te juichen. In de praktijk betekende het dat 2 van de 3 ec opgingen aan het GiP-project en de studenten maar 28 uur voor architectuur konden uittrekken. Als er echt synergie mogelijk zou zijn, zou dit nog kunnen werken ook. Maar...
   • ... er waren twee groepen studenten die de architectuur-voorkennis uit de bachelor totaal misten:
     • buitenlandse studenten die zonder deze voorkennis voor de master aangenomen waren,
     • studenten informatica, die door een curriculum-misverstand ANC moesten volgen. Deze groep was niet bereid om het cursusmateriaal van Architectuur in eigen tijd te bekijken, waardoor de stof in die 28 uur opnieuw gegeven moest worden.
   • ... de voor ANC ingeroosterde slots kwamen te laat om nog invloed op de keuze en ontwikkeling van de GiP-projecten te kunnen hebben.
7. Doorstromers volgen F&DA en ADW in omgekeerde volgorde na elkaar. Vanuit de geest van doorstromen is dit niet bezwaarlijk. Doorstromers zouden moeten kunnen accepteren dat ze eerste- en derdejaarsvakken volgen en dat daarbij hetzelfde begripssysteem voor verschillende doelen gebruikt wordt. Maar dit is niet aan iedereen besteed. Al voor begin van de tweede cursus ziet men hetzelfde lijstje van begrippen en verlangt vrijstelling.

Plannen van de onderwijsdirectie

1. III afschaffen. De onderwijsdirecteur noemt dit: van III een kwartaalvk maken. Maar het komt neer op afschaffing en ontwikkeling van een nieuw kwartaalsvak waarvan de doelen nog niet bekend zijn. De docenten III zullen verhinderen dat dit nieuwe vak de naam III krijgt. III is immers een eenheid van vorm, inhoud en doelen, waarover gepubliceerd is en een model dat elders overgenomen is. Voor Architecture and new Challenges heeft dit het gevolg dat het idee niet voor begin van de overige cursussen uitgezet kan worden. Doordat er een gemeenschappelijk propedeuse komt, is dit misschien niet erg.
2. F&DA tot een kwartaalsvak maken. Dit is al jaren een strijd tussen de docent en de onderwijsdirecteur, die de laatste zal winnen. Bezoeken van fysieke gebouwen en werkstukken erover zullen dan niet meer mogelijk zijn. Het vak verliest een belangrijk doel en zal puur theoretisch gaan worden.
3. F&DA verhuizen uit het twede semester daar het tweede kwartaal van het eerste semester. Daardoor moet het tegelijk met ADW gegeven en tegelijertijd door de doorstromers gevolg worden. Dit is voor docenten en studenten niet te doen.

Eerste voorstel H.W. (ter discussie)

1. Voor ANC in de master voorkennis van F&DA en ADW verplicht stellen. (Wie ANC wil volgen zonder deze voorkennis, moet zelf bijspijkeren. In ANC moet men meteen met een project op masterniveau kunnen beginnen, zonder de zoveelste herhaling van de stof.)
2. De bijeenkomsten van ANC zo inroosteren dat elke deelnemer vanuit architectenperspectief invloed kan nemen op een serieus project.
3. F&DA een semestervak laten blijven of door een nieuwe docent een nieuw vak laten ontwikkelen.
4. Een opdracht voor doorstromers definiëren die gemeenschappelijk de doelen van F&DA en ADW toetst en het aan betrokkenen overlaten, welke colleges ze volgen.