Architectuur in de digitale wereld/2010-11/begrippen/De menselijke maat 1
Inhoud
Change Managment
Presentatie: https://lab.cs.ru.nl/algemeen/images/e/e9/Pres_digitale_wereldv3.pdf
Dit model van IMBOK geeft een manier weer van het invoeren van informatie systemen. Het begint allemaal met een strategie. Daaruit komt een doel en dat doel wordt ingevuld met een informatie technologie. De informatie technologie wordt met een project omgezet in een informatiesysteem wat met een business change wordt omgezet in een business proces waarna de business benefits worden gemeten. Na het meten van de business benefits wordt de business strategie bijgesteld aan de hand van de geboekte resulaten en begint alles weer opnieuw. Met dit model in gedachten gaan kijken we naar business change of te wel change management.
Gebruikers houden over het algemeen niet van veranderingen en zullen zicht daardoor snel bedreigt voelen, Mocht het management een verandering in hun werkomgeving en hun werkhandelingen willen door voeren. Het is dan ook mogelijk dat mensen zicht gaan verzetten tegen verandering en de veranderingen gaan tegenwerken. Daarom is het belangrijk om een verandering stapsgewijs en met betrokkenheid van de mensen in te voeren. John P Kotter heeft geeft 8 stappen om een verandering zo goed mogelijk door te voeren:
- Increase urgency - inspire people to move, make objectives real and relevant.
- Build the guiding team - get the right people in place with the right emotional commitment, and the right mix of skills and levels.
- Get the vision right - get the team to establish a simple vision and strategy, focus on emotional and creative aspects necessary to drive service and efficiency.
- Communicate for buy-in - Involve as many people as possible, communicate the essentials, simply, and to appeal and respond to people's needs. De-clutter communications - make technology work for you rather than against.
- Empower action - Remove obstacles, enable constructive feedback and lots of support from leaders - reward and recognize progress and achievements.
- Create short-term wins - Set aims that are easy to achieve - in bite-size chunks. Manageable numbers of initiatives. Finish current stages before starting new ones.
- Don't let up - Foster and encourage determination and persistence - ongoing change - encourage ongoing progress reporting - highlight achieved and future milestones.
- Make change stick - Reinforce the value of successful change via recruitment, promotion, new change leaders. Weave change into culture.
Het basisprincipe die we hier uit kunnen halen is: heb een duidelijke visie en inspireer de mensen in de organisatie om mee te helpen en mee te veranderen. Hierbij is het creëren van betrokkenheid van belang, ook het behalen van duidelijke resultaten, zodat de verandering zichtbaar is.
Bij Business change speelt Business culture een belangrijke rol ,omdat de cultuur van een organisatie bepaald hoe er wordt om gegaan met een verandering. Ook het lichamelijk en cognitief zijn belangrijke factoren waarmee rekening gehouden moet worden.
Menselijke maat
Auteurs:
Lichamelijk: Laurens Koot
Cognitief: Vincent Gijsen
Cultuur: Ashwien Rampersad
Change management: Menno van Wieringen
Definities
Lichamelijk
Het lichamelijke aspect van de menselijke maat gaat over het rekening houden met de fysieke en praktische mogelijk/beperkingen die de mens heeft. Bij veel aspecten in de fysieke en digitale wereld staat de mens centraal als gebruiker van het systeem/gebouw waardoor dit een zeer belangrijk aspect is waar bij een ontwerp rekening mee dient gehouden te worden.
Cognitief
Met betrekking tot het kennen, het waarnemen en het overdenken van de buitenwereld [1]
Mijn visie Naar mijn mening betekend 'cognitief' het overdenken van externe problemen in deze context het overdenken van een computer systeem, geredeneerd uit de kant van de gebruiker. Ik denk dat je kunt stellen dat ieder ontwerp inherent een cognitief proces is. Of een ontwerp goed of slecht uitgedacht is, een ontwerp heeft als doelstelling een probleem op te lossen of te voorzien in een noodzaak (wat in essentie ook een probleem is.)
Ik stel dan dus ook dat een ontwerp, zei het goed danwel slecht; een product is van een cognitief proces.
Change Management
“Change management is a structured approach to shifting/transitioning individuals, teams, and organizations from a current state to a desired future state. It is an organizational process aimed at empowering employees to accept and embrace changes in their current business environment.” quote van : http://en.wikipedia.org/wiki/Change_management
Cultuur
1.Het geheel van gemeenschappelijke verworvenheden en waarden.Kennis en inzicht op het vlak van het geestelijk- en zedelijk leven, de wetenschap , de kunsten, de mens-en wereldbeschouwing.
2.Wat een maatschappij of groep aan symbolen en waarden voortbrengt.
3.Voor de digitale wereld zal men zich moeten focussen op de ontwerpers van een systeem en de gebruikers hiervan, beide komen namelijk uit een andere belevingswereld. Het de taak van de digitale architect om hier een synergie in te vinden.
Voorbeelden
Lichamelijk
Hieronder een voorbeeln waarin er goed is nagedacht over het lichamelijke aspect:
iOS
In de afgelopen jaren hebben steeds meer mobiele toestellen een touchscreen interface gekregen. De software op de (smart)phone was hier echter niet op aangepast. iOS is een van de eerste mobiele besturingssystemen waarbij er goed gekeken is naar de menselijke maat van de gebruiker. Door het hele interface te richten op de vingers ipv een muis is het OS een stuk beter te bedienen.
Hieronder een voorbeeld waarbij er slecht/niet is nagedacht over het lichamelijke aspect:
XDA
De software die op de eerste smartphone’s aanwezig was, was niet speciaal ontworpen voor een touch-screen interface. Er was slechts gekeken of een mobiele versie van windows op de telefoon technisch geïnstalleerd kon worden. De kleine scrollbalken rechts in het scherm zijn bijna niet bedienbaar met je vingers en waren nog ontworpen op de muis. Hier is dus erg slecht rekening gehouden met het menselijke aspect.
Cognitief
Als voorbeeld van een computer systeem wil ik de betaal terminals van de NS nemen.
Als je onder de gebruiker iemand van jeugdige leeftijd verstaat(20-30), dan kan deze zeer individu zeer waarschijnlijke prima het apparaat/computer systeem bedienen, echter mijn oma van 94, daarvan kan ik met grote zekerheid stellen dat die gewoon niet over de juiste cognitieve capaciteiten beschikt.
Wat ik dan opmerkelijk vind is deze url: [2], hier kun je 'oefenen' met de kaarjes automaat. Opzich een goed idee, waar het niet dat mijn oma ook het hele concept internet aan zich voorbij heeft laten gaan. Omdat de NS van mening was dat op alle stations voortaan maar bij de automaat gekocht dient te worden, draagt diet uiteraard niet bij bij de mobiliteit van de ouderen deelnemers van de maatschappij. Om deze groep toch tegemoet te komen kun je nog wel kaartjes kopen bij de lokketten/balies van veel kiosken,maar dien je wel extra geld erop toe te leggen. men zou kunnen stellen dat deze ouderen groep niet de primaire doelgroep van de ns is. Je kan je dus afvragen of de NS niet een maatschappelijk belang dient en dit onderschijd niet zou moeten maken. Een ander voorbeeld van een computer systeem in de congnitieve context is tevens een van de NS, de website, en dan in het bijzonder de Reisplanner.
Omdat de NS een maatschappelijk doel dient, dat voor iedere Nederlander beschikbaar dient te zijn is het in mijn optiek niet fair om mensen financieel zwaarder te belasten dan mensen die de technische faciliteiten wel kunnen bedienen. Nu zal niet iedereen problemen hebben met de bediening en is dit denk ik een probleem van deze tijd. Nu is de generatie kloof tussen jong en oud mbt techniek enorm. Wanneer wij (over 50 jaar) die leeftijd bereikt hebben vermoed ik dat dan de kloof geringer zal zijn.
Daarnaast is Google (search) een systeem dat wel goed werkt. Het doet wat het moet doen voor zijn doelgroep. De doelgroep bestaat uit mensen die kunnen internetten. Deze doelgroep wordt prima bedient.
Change Management
De binnenstad van Utrecht wordt tot 2030 verbouwd. Er komen verschillende nieuwe overheidsgebouwen en bestaande voorzieningen worden verbouwd en uitgebreid, zoals het Centraal station. zie http://www.cu2030.nl/ voor meer informatie over de verbouwingen die geplant zijn. Het overkoepelende management heeft er voor gekozen om een vorm van change management toe toepassen. Zo kunnen mensen meepraten en ideeën naar voren brengen op speciale informatieavonden die een keer per maand gehouden worden. Ook wordt er bij bewoners in de buurt van de verbouwingen folders afgeleverd met informatie van de geplande veranderingen. Dit alles om betrokkenheid te creëren bij de bewoners van de stad. Ook worden op plekken waar de verbouwingen plaats vinden borden geplaatst met extra informatie, zoals te zien op Utrecht Centraal waar verschillende informatie plekken zijn geplaatst met informatie over de aankomende verbouwing en het uiteindelijke doel wat bereikt dient te worden met de verbouwing.
Digitaal Voorbeeld.
Het door voeren van een nieuw informatiesysteem en daarbij de gebruikers betrekken om te zorgen dat het eindproduct dat de gebruikers gaan gebruiken geaccepteerd wordt en aansluit bij de wensen en eisen van de gebruiker.
Cultuur
Fysiek
In het bedrijfsleven worden tijdens onderhandelingen de handen geschud, maar er is een verschil tussen het-handen-schudden in de Westerse wereld en het Midden Oosten.
In de Westerse wereld betekent dit dat de onderhandelingen klaar zijn en beide partijen met elkaar instemmen om zaken met elkaar te doen.
In het Midden Oosten begint pas na het schudden van de hand de ‘serieuse’ onderhandelingen.
Digitaal:
IT kan alleen effectief zijn als de IT-architectuur is afgestemd op de organisatiecultuur. Dit is om de “menselijke maat” te waarborgen, er moet rekening gehouden worden met de mensen die met deze systemen werken. Binnen een organisatie heeft iedereen een eigen culture achtergrond, door de globalisering en de grote multinationals heeft men hier steeds meer mee te maken. Daarnaast zijn er meer redenen waarom een IT-systeem vaak niet aansluit op de cultuur van de mensen die ermee werken, dit heeft te maken met de technische achtergrond van de gebruikers. IT-architecten en de gebruikers komen beide uit een andere belevingswereld, waarbij technici zich vaak vergissen in de belevingswereld van de uiteindelijke gebruiker van het systeem. Dit levert een spanningsveld op tussen de gebruikers en de aannemer.
Geert Hofstede Het model van Hofstede bestaat uit de 5 ‘dimensies’: Machtsafstand, Individualisme, Masculiniteit, Onzekerheidsvermijding en Lange- of Kortetermijndenken.
* Machtafstand - De mate van machtafstand wordt afgeleid uit de relatieve waardering van maatschappelijke ongelijkheid en hiërarchie. Latijns-Amerikaanse en Arabische landen scoren hier hoog. Nederland scoort laag. Scandinavische landen scoren extreem laag. * Individualisme - De mate van individualisme (vs. collectivisme) is hoog in de Verenigde Staten en laag in Japan. De individualisme-scores van een land lijken evenredig te lopen met het BNP van dat land; "rijke" landen zijn individualistisch en arme landen zijn in het algemeen collectivistischer. * Masculiniteit - De mate van masculiniteit of femininiteit geeft aan in hoeverre waarde wordt gehecht aan traditioneel mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten. Mannelijke waarden zijn onder meer competiviteit, assertiviteit, ambitie en het vergaren van rijkdom en weelde, waartegenover vrouwelijke waarden als bescheiden gedrag, dienstbaarheid en solidariteit staan. Ook geldt dat er in "masculiene" landen een duidelijke rolverdeling is tussen man en vrouw waar dit niet het geval is in laagscorende landen, de rolverdeling tussen man en vrouw lijkt hier meer elkaar te overlappen. Hofstede bestempelde Japan als de meest masculiene samenleving en Zweden als de meest feminine samenleving, ook de Nederlandse samenleving werd als zeer feminien bestempeld. * Onzekerheidsvermijding - De mate van onzekerheidsvermijding door regelgeving, formele procedures en rituelen. Hoe hoger de score, hoe meer men genegen is om berekenend te werk te gaan in het internationale zakendoen. Dit heeft te maken met de angst voor het onzekere, en dus voor alles wat anders is. Hoogscorende landen hebben de neiging alles onder controle te willen hebben waar laagscorende landen een natuurlijke kalmte lijken te hebben en alles op zich af laten komen. Mediterrane landen en Japan, Duitsland en België scoren hier hoog, Nederland scoort middelmatig en Engeland scoort laag. * Lange- of kortetermijndenken - In deze later toegevoegde vijfde dimensie wordt (oosterse) volharding in de ontwikkeling en toepassing van innovaties gesteld tegenover (westerse) drang naar waarheid en onmiddellijk resultaat.
Welk probleem lost dit concept op?
Lichamelijk
Veel software/architectuur is vaak prachtig vanuit een technisch/natuurkundig/wetenschappelijk oogpunt. Echter moet deze software/architectuur uiteindelijk toch vaak door de mens gebruikt worden. Door hier slecht rekening mee te houden kunnen complete projecten falen ook al zit het technisch zo goed in elkaar. Dit concept lost dus het probleem van onbruikbare software/architectuur op.
Cognitief
Door rekening te houden met de cognitieve vermogens van gebruikers van systemen, kun je je boodschap exact overbrengen zoals deze bedoeld is,ruimte voor ruis wordt dan uitgebannen. Uiteraard dient rekening gehouden te worden met culturele discrepanties en de mate van intresse van de gebruiker in het systeem.
Change Management
Het zorgt voor een goed verloop en afronding van projecten. Doormiddel van het betrekken van de mensen binnen een organisatie bij een project. Met daar rekening houdend van de verschillende achtergronden van mensen
Cultuur
Door gebruik te maken van Change Management en de gebruikers al direct bij het ontwerp van een systeem te betrekken, kan dit een positief resultaat hebben op de werking en acceptatie van het systeem. Daarnaast zal men ook rekening moeten houden met de bedrijfscultuur en de cultuur waaruit de gebruiker zelf komt. Dus een gebruiker kan een technisch of niet-technische achtergrond hebben, door hier rekening mee te houden leidt dit tot minder frustraties en afgunst van een gebruiker ten opzichte van een systeem.
Wat zijn de grenzen van dit concept?
Lichamelijk
Er zijn 2 grote gevaren bij het toepassen van dit concept. Ten eerste denkt de ontwikkelaar/achitect zelf heel goed te weten wat belangrijk mbt de menselijke maat. Dit is echter niet altijd het geval. Daarom is het altijd beter om hier (usability) testen op uit te voeren om te kijken hoe de echte gebruikers het concept ervaren. Hiernaast moet er ook goed gekeken naar de veiligheid. Vaak wordt door het toepassen van de menselijke maat een te groot stuk van veiligheid weggehaald. Veiligheid (wachtwoord beveiliging etc..) kan namelijk als negatief voor de menselijke maat worden beschouwd.
Cognitief
De grenzen worden minder scherp wanneer de doelgroep breder wordt, het is natuurlijk heel moeilijk om een exact probleem aan een heel breed gemêleerd publiek goed over te laten komen.
Change Management
Change managment stop waar de verandering stop, dus in veel gevallen samen met het einde van een project.
Cultuur
Eén van de grote valkuilen waar een digitale architect mee kan kampen, is dat hij/zij de kloof tussen de verschillende culturen onderschat. De architect denkt wel dat hij de bedrijfscultuur kent, maar hij/zij zal toch moeten toetsen of deze veronderstellingen ook kloppen. Bijvoorbeeld door assessments te voeren in het bedrijf, om er achter te komen wat de gebruiker nou echt denkt en vanuit welke cultuur.
Inpassing in architectuur
Lichamelijk
Architectuur moet uiteindelijk toch door de gebruikers geaccepteerd worden in het gebruik hiervan. Acceptatie is altijd een lastig onderdeel. Dit komt vaak omdat de acceptatie over een verandering gaat. Het zit in het menselijk karakter dat deze niet van verandering houdt waardoor de acceptatie lastig wordt. Door goed op de menselijke maat te letten kan de drempel worden verlaagd en het succes van implementatie worden verhoogd.
Cognitief
Door interviews en usability tests te doen kun je het concept cognitief zo goed mogelijk laten floreren binnen de architectuur, uiteraard zijn er grenzen, maar de optimalisatie zal wel zo hoog mogelijk zijn
Change Management
Het begeleiden van het ontwerp proces,zodat de eind eindelijke gebruikers het systeem zullen accepteren
Cultuur
Vooral grote internationals die gehele bedrijfstakken outsourcen in verschillende landen, moeten rekening houden met de cultuur van de mensen. Zo kan het zijn dat in de meeste Westerse landen er met respect wordt omgegaan met de geheimhouding van cruciale bedrijfsinformatie, maar in Oosterse landen waar men meestal alles binnen een gezin met elkaar deelt een groot risico vormen.
Literatuur
Lichamelijk
- http://repository.ubn.ru.nl/bitstream/2066/19499/1/19499%20_archinded.pdf
- http://dare.ubn.kun.nl/dspace/bitstream/2066/34928/1/34928.pdf
- http://www.it4humans.org/data/files/file/hoofdstuk_6_menselijke_maat.pdf
Cognitief
Change Management
http://www.businessballs.com/changemanagement.htm
http://www.kotterinternational.com/
Cultuur
- http://computerworld.nl/article/407/cultuurverschillen-en-offshore-outsourcing.html
- http://www.computable.nl/artikel/ict_topics/outsourcing/3389842/1276946/betrek-personeel-vroeg-bij-outsourcing.html
- http://www.platformoutsourcing.nl/artikelen/aandacht%20voor%20cultuur%20als%20belangrijke%20succesfactor.pdf
- http://news.cnet.com/2100-1022_3-5600485.html
- http://computerworld.nl/article/923/cultuurverschillen-gevaarlijk-voor-it.html
- http://www.it4humans.org/data/files/file/organisatiecultuur__IT-Architectuur.pdf