Architectuur in de digitale wereld/2010-11/begrippen/Artefact

Definitie

Het woord artefact is eigenlijk een verzamelnaam. Een artefact is iets dat door mensen is gemaakt. Een artefact is een voorwerp of eenheid dat zich leent voor materiële beschouwingen. Met materiële beschouwingen worden bijvoorbeeld analyses, groottes, functionaliteit bedoeld.

Waarom is het woord artefact gekozen? In de digitale wereld zou men ook kunnen spreken van een product. Dat is zo omdat een product ook een door een proces ontstaan iets is. Artefact is echter een betere term, want de term product impliceert dat er perse een bewerkingsproces vooraf is gegaan. Bij een artefact hoeft dit niet zo te zijn. Bovendien geeft de term product mogelijk verwarring. Producten zijn dingen dingen die dieren en bedrijven kunnen produceren, maar dat zijn weer niet perse artefacten. Tevens dekt de term artefact beter de lading, dat men spreekt van het object waarop gefocust wordt.

Relevantie voor Architectuur

Een artefact is het onderwerp van architectuur. Het artefact is het centrale object waarop de architect zich richt. Een artefact bestaat vaak uit verschillende delen, die samen het geheel vormen. Deze delen zijn vaak naadloos in elkaar verweven opdat zij de functie van het artefact tezamen vormen. Het artefact maakt het voor de architect mogelijk een scheiding aan te brengen tussen hetgeen hij bewerkt, en hetgeen hij aanneemt voor aanwezig.

Vragen

voorbeelden en tegenvoorbeelden

(met overweging waarom het concept verkeerd is gebruikt en verbeteringsvoorstel: Hoe zou het *voorbeeld eruitzien als het concept wel goed was gebruikt?)

Een artefact kan zijn: een huis. Het huis leent zich voor materiele beschrijvingen. "Materiele beschrijvingen" houden in dat een artefact bijvoorbeeld een grootheid heeft. Het heeft een beschrijving van een vorm, en het heeft een functie, en het is door mensen gemaakt. Een artefact hoeft echter niet perse iets tastbaars te zijn. Een bouwtekening van een huis is ook een artefact. Een digitaal product is daarom ook een artefact. Het is namelijk te beschrijven, en het heeft zekere grootheden en een functie. De code zelf is ook een artefact. De code voldoet namelijk aan de beschrijving van het begrip, en is vaak ook het onderwerp van constructie en architectuur.

Een rots is in de meeste gevallen geen artefact. Het leent zich wel voor materiele beschrijvingen, maar is niet door mensen gemaakt. Tevens kan men een rots vaak geen functie toeschrijven. Wanneer het een rots is waarin woningen zijn uitgehakt, kan men juist wel weer spreken van een artefact. Bovendien is een rots vanwege het abstractieniveau geen artefact, een rots is een gegeven. Het bestaat al, en het is in de meeste gevallen van weinig belang voor de architect. Als er gesproken wordt over digitale artefacten, dan is het zeer afhankelijk van het gekozen abstractieniveau, wat nog wel onderdeel is van het artefact, en wat niet. In de meeste gevallen is het operation system bijvoorbeeld geen artefact, maar een randvoorwaarde voor een computerprogramma. Het operating system is een vereiste, maar is geen onderdeel van het programma. Wanneer er een operating system wordt ontworpen door een architect, kan men het wél weer een artefact noemen. Het hoeft dan niet door abstractie worden weggelaten. Het leent zich voor alle beschrijvingen.

Antwoord op de vraag: Welk probleem lost dit concept/deze concepten op? (Kracht)

Dit concept dient een beschrijvende functie. Het lost niet direct een probleem op. Het geeft wel een framework voor andere concepten, die wél oplossingen aanbieden voor (architectuur)problemen.

De titel artefact is bedoeld om de architect een hulpmiddel te geven om te benoemen wat hij wel behandelt, en wat hij niet behandelt. De specificatie van het artefact geeft aan waaraan het gemaakte moet voldoen. Artefact is dus het onderwerp van de specificatie. Het ontwerp is een beschrijving van hoe het artefact in elkaar gaat steken. Zonder het begrip artefact had de architect geen hulpmiddel om het ontwerp op te richten. De kracht is dus om voor de architect helder te maken - mede door hem na te laten denken over wat het artefact precies is - waaraan hij werkt. En dus ook waaraan hij niet werkt.

Antwoord op de vraag: Wat zijn de grenzen van dit concept/deze concepten? (Beperkingen)

Welke valkuilen dreigen als je het toepast?

Een artefact is een abstracte benaming. Je kan onderdelen van een artefact op zijn beurt weer artefacten noemen. Het is beter als je de abstractiegrens juist legt. Onderdelen van een artefact kan je beter geen artefact noemen. De omgeving van een artefact kan je in sommige gevallen - als dat volgens definitie mogelijk is - ook beter geen artefact noemen. Het artefact is het onderwerp van waar men op het moment architectuur op uitoefent.

Antwoord op de vraag: Hoe draagt dit concept bij aan goede architectuur? (Inpassing in architectuur)

Het concept artefact vormt een spil in de architectuur. Het is een hanger waaraan de andere concepten kunnen worden opgehangen. Het artefact is het onderwerp van architectuur. Door dit onderwerp een naam en definitie te geven, wordt de architect verplicht om beter na te denken over wat hij maakt. Uiteindelijk leidt dit doordacht werken tot een betere architectuur.