Wolter Pieters:Veilig stemmen zonder papier
Kunnen we veilig stemmen zonder papier?
Bij de verkiezingen wordt door bijna alle Nederlanders gestemd met een stemcomputer. In 2006 werd er een actiegroep opgericht die tegen het gebruik van zulke elektronische middelen bij verkiezingen is. Zij zeggen dat verkiezingen nooit controleerbaar kunnen zijn als er geen papier gebruikt wordt. We moeten dus terug naar het stembiljet, of onze stemcomputers moeten bonnetjes printen die als stembiljetten geteld kunnen worden. De actiegroep heeft een strip∞ gemaakt die het probleem probeert uit te leggen.
Als je de strip goed leest valt je misschien iets op. Er komen helemaal geen computers in voor! Wat we zien is een slecht ontworpen systeem met stembiljetten: één persoon heeft de controle over de hele verkiezing. Hij kan de uitslag zelf bepalen. Door speciaal gedrukte stembiljetten )(alleen beschikbaar op de verkiezingsdag), controle van de stembussen (geen dubbele bodem) en openbare telling (iedereen mag erbij zijn) hebben we inmiddels een veel beter werkend systeem voor papieren verkiezingen. De vraag is nu: kunnen we zo'n goed controleerbaar systeem ook bij stemcomputers maken, zonder dat we daarbij papier hoeven te gebruiken? En kan zo'n systeem ook gebruikt worden om via Internet te stemmen?
De actiegroep denkt dat dat niet kan. Kun jij het tegendeel bewijzen? Of hebben ze gewoon gelijk?
In het vak Security besteden we aandacht aan manieren om informatie te beveiligen. Deze kunnen gebruikt worden in stemcomputers. Maar eerst moeten we heel precies weten wat er beveiligd moet worden, en hoe. Bijvoorbeeld: de stemmen mogen niet veranderd kunnen worden. En: de stemmen moeten geheim blijven. Als we precies weten wat de eisen zijn kunnen we versleutelingstechnieken gebruiken om de informatie te beveiligen. Dit kan door elektronische varianten van kistjes met slotjes, of geheimschrift. Het mag echter niet te ingewikkeld worden, want dan zijn mensen een half uur bezig om te stemmen!
Zelfs als we voor één land een oplossing gevonden hebben zijn we er nog niet. Uit ons onderzoek blijkt namelijk dat de eisen die aan elektronisch stemmen gesteld worden per land heel verschillend kunnen zijn. Dit heeft alles te maken met hoe de uitslag berekend wordt, en ook met problemen die in het verleden opgetreden zijn. Zo staat in Engeland in de wet dat een rechter bevel mag geven om de stem van een bepaalde persoon uit de uitslag te verwijderen. Maar dat betekent dat we moeten weten wat die persoon gestemd heeft! En dat mag normaal gesproken niet. Zeker bij elektronische verkiezingen, waarbij je heel makkelijk kunt zoeken in de bestanden, mag het dus niet te makkelijk worden om te achterhalen wat iemand gestemd heeft. Anders zou je iemand onder druk kunnen zetten om voor jouw partij te stemmen.
Je ziet: het is niet zo gemakkelijk om stemcomputers te maken. Ons onderzoek op het gebied van informatica en informatiekunde helpt bij de nieuwe ontwikkelingen. Ook jij kunt daar een bijdrage aan leveren!
