Werkplaats:Didactische overwegingen

Vooralsnog staan hier alleen kreten en steekwoorden.

Theorie en praktijk

Werkplaatsonderwijs werkt goed wanneer theorie en praktijk niet gescheiden, maar juist verweven zijn.

Casus Beweren en Bewijzen

De twee onderwerpen formele logica en natuurlijke deductie en systeemontwikkeling waren vroeger toegewezen aan twee aparte cursussen. Werkplaatsonderwijs wordt mogelijk, als men zo’n theoretisch grondslagenvak en een typisch toepassingsvak juist met elkaar verbindt om aan iets te "bouwen". In dit geval aan de door formele logica gestaafde argumentatie dat een systeem uit de fysieke realiteit daadwerkelijk doet wat het moet doen. Studenten werken aan de correctheid van bijvoorbeeld een sluis, een liftsysteem of een stuk consumentenelektronica. Ze maken een proeve van bekwaamheid in vorm van een rapport zo als professionals in het vak ze schrijven. Dit rapport - het "werkstuk" bevat uitgebreide specificaties in formele logica en een correctheidsbewijs, gemaakt met een prooftool.

Het globale doel van de cursus en daarmee ook het belang van het grondslagenvak logica valt zo aan een geïnteresseerde leek in een kwartier uit te leggen. De afzonderlijke leerdoelen zijn afgeleid van dit globale doel.

Deze doelen laten bij een cursus van 6ec voor eerstejaars studenten geen ruimte voor verplichte metatheorie (in casu: consistentie, beslisbaarheid, volledigheid). Toch komen studenten die de grenzen willen verkennen niets te kort. De docenten van de cursus doen namelijk zelf onderzoek rond deze metatheorie en staan door de werkplaatsvorm laagdrempelig open voor grensverleggende discussies. Ook wordt een boek gebruikt waarmee geïnteresseerde studenten zelf hogere regionen kunnen opzoeken.

Leren en examineren

Strikte scheiding!!

Het cursusmateriaal

Zet ook het cursusmateriaal in de werkplaats. Dat doet het besef ontstaan dat het "van ons" is en niet "van hem".

Werkstukken

Casus Beweren en Bewijzen

We laten elk groepje van vier studenten werken aan een ander, zelf gekozen onderwerp. De docenten adviseren bij de keuze, enerzijds om te voorkomen dat het te moeilijk of te omvangrijk wordt, anderzijds om veilig te stellen dat in elk project alle competenties en alle theorie van het vak ook aan de orde komen. Aan het eind van de cursus moet elk groepje een soort gezellenstuk opleveren: een proeve van bekwaamheid t.a.v. alle doelen van de cursus. Het ontstaan van dit werkstuk en daarmee de ontwikkeling van het project is steeds zichtbaar voor medestudenten en docenten. Afkijken in de goede zin wordt daarmee mogelijk.

Opdrachten

Zolang studenten wekelijkse opdrachten met sommetjes willen omdat ze niets anders kennen, kan me ze in het begin beter wekelijkse opdrachten met sommetjes geven, maar dan wel zo dat men spoedig overgaat naar een werkplaatscultuur. Omdat sommige studenten vooral certificaatgericht zijn ("ik wil altijd het wekelijkse punt hebben, desnoods zonder er iets bij te leren") moet men ondoelmatige werkvormen (overschrijven) ontmoedigen.

Daartoe dient een onderwijscyclus met wekelijkse motiverende hoorcolleges en studietaken die zelfstudie behelzen. Elke taak timmert aan het project. De plaats van wat men oefent in het groter geheel is altijd zichtbaar. Als er al oefensommetjes opgegeven worden, wordt duidelijk gemaakt dat niet de oplossingen het doel zijn maar het beheersen van zekere competenties. De oplossingen worden daarom ook niet "beoordeeld" en "tellen niet mee", ze zijn wel de grondslag voor vruchtbare inhoudelijke discussies: Studenten stellen - hetzij in de elektronische werkplaats, hetzij in klassikale responsiecolleges, hun uitwerkingen voor en geven daarbij aan welke problemen ze ondervonden en waar ze vastliepen. Ze leggen hun gedachten uit en geven kritisch commentaar op de uitwerkingen en gedachten van de anderen. De docenten volgen deze uitwisseling, sturen ze de goede kant op, vatten af en toe samen of wijzen op nieuwe problemen. Ze houden zich terug met het voordoen "hoe het moet".