Naar Doorn

Wilhelm II. von Hohenzollern, Prins van Oranje, op een van de eerste kleurenfoto's. Let op de oranje sjerp.

In 1646 haalde ene Frederik Willem von Hohenzollern, Keurvorst van Brandenburg [1], niet alleen zijn bruid uit Nederland naar zijn straatarm staatje vlak voor Polen. Hij begon na zijn bruiloft ook systematisch Nederlandse normen en waarden, Nederlandse know-how en Nederlandse waterbouwers te importeren.

Deze verbinding van het Huis Hohenzollern met het Huis Oranje, die later door een aantal huwelijken verstevigd zou worden, stond aan het begin van een onwaarschijnlijke bloei van een land zonder bodemschatten, vruchtbare landbouwgrond, zeehavens en bruikbare verkeerswegen. Dat zo'n land tot een economische en militaire factor van betekenis kon worden, ligt ongetwijfeld mede aan de verbinding van daar reeds aanwezige en uit Nederland geïmporteerde normen en waarden.

Omtrent 1700 erfde het hoofd van deze familie de titel Prins van Oranje. Dat onze Willem-Alexander zich nu óók Prins van Oranje mag noemen, is alleen te danken aan een juridische kunstgreep.

De heersers uit het Huis Hohenzollern stegen op tot Koning van Pruisen en vervolgens tot Keizer van Duitsland en bleven daarbij doordrongen van het belang van continue modernisering, ontwikkeling van de modernste technologie, en de bijzonder, mede uit Nederland afkomstige ethiek. Een Franse Revolutie was in hun land niet nodig omdat de heersers als het ware al een revolutie van boven doorgevoerd hadden.

Tot in 1859 een jongen geboren werd die uitverkoren was tot een van de machtigste mensen in Europa. Het was een moeilijke bevalling, en het kind werd met een dubbele handicap geboren. De pogingen, het kind medisch te behandelen en een uiterst rigide opvoeding droegen extra bij aan de vorming van een meer dan problematische persoonlijkheid.

In 1888 werde deze jonge Prins van Oranje Keizer van Duitsland, en men stond hem veel meer persoonlijke macht toe dan hem constitutioneel toekwam. Keizer Willem II. ging door met het aanmoedigen van modernisering, en omdat hij aanvoelde hoe de wereld zich zou ontwikkelen, stiliseerde hij zich bewust tot de eerste internationale multi-media-ster. Tegelijkertijd echter was zijn beleid rampzalig, en hij leidde Duitsland de eerste Wereldoorlog in.

Bij de staal-excursie zullen we hem op veel plekken tegenkomen. Hij heeft ook persoonlijk de onderzoeksinstituten bedacht die later naar Max Plack genoemd zouden worden, en waarvan er een in Nijmegen staat.

Voor ons is deze persoonlijkheid niet alleen als heerser en als verknipte mens interessant, maar ook als iemand die bewust omging met de ontwikkelingen van de allernieuwste technologie en zich bewust profileerde zo als later de muziekindustrie haar mega-stars zou profileren. Hij heeft zelfs de videoclip uitgevonden.

Willem kreeg in 1918 als oorlogsmisdadiger politiek asiel in Nederland en leefde tot in 1941 in Doorn, waar hij zich in een klein kasteeltje omringde met het familiebezit uit drie eeuwen. Noem een willekeurige gebeurtenis van belang in Europa, en in Huis Doorn staan dingetjes die ermee te maken hebben.

Deel 1, op een avond: lezing en discussie

• De weg, die Nederlandse normen en waarden aflegden van Holland via Brandenburg, Koningsbergen in Oostpruissen, Kleef, Berlijn, het Duitse Rijk, de Eerste Wereldoorlog terug naar Doorn.
• Hoe modern moet een leider zijn?
• Keizer Willem als voorrijder van het multimediatijdperk en beste p.r.-man van zijn staat

Wie Huis Doorn bezoekt moet wel tegen een drukke stijl van binnenhuisarchitectuur kunnen, want hier staan herinneringen uit 3 eeuwen, die eerder verdeeld waren over 72 paleizen.