Erik Poll: ontdekken en beheersen
Wat informatica als vakgebied zo fascinerend maakt is de kracht en impact van informatietechnologie, en de ongekende mogelijkheden die het biedt. De uitdagingen zijn enerzijds het ontdekken van deze mogelijkheden, en anderzijds het beheersen - het begrijpen en controleren - ervan, vooral gezien de grote complexiteit.
Ondanks dat we nog maar net begonnen de mogelijkheden te ontdekken, is de impact van ICT op ons dagelijks leven en onze maatschappij nu al enorm, en het is nog afwachten waar creatieve geesten allemaal nog mee gaan komen aan toepassingen.
Computersystemen - en in het bijzonder de software - zijn de meest ingewikkelde dingen die ooit door mensen zijn gemaakt. Qua complexiteit komen ze het meest in de buurt van biologische systemen, misschien wel het menselijk brein. Toch kun je ze - in tegenstelling tot zeg een wolkenkrabber of vliegtuig - gewoon op je laptop in elkaar knutselen terwijl je op je balkon zit.
De basisprincipes waarop informatietechnologie werkt zijn eigenlijk vrij eenvoudig, maar de systemen die we hiermee kunnen bouwen hebben ongekende mogelijkheden. Een paradox hier is dat de basisprincipes extreem voorspelbaar zijn, en we precies weten hoe ze werken, maar dat de systemen die hiermee gebouwd zijn toch lastig te begrijpen zijn en hun gedrag moeilijk te voorspellen of controleren is. Hier staat de informatica in vergelijking met andere takken van wetenschap nog maar in de kinderschoenen.
Naarmate we steeds meer informatietechnologie gaan gebruiken, voor steeds belangrijkere zaken, wordt het correct en betrouwbaar functioneren steeds belangrijker. Verder kunnen de mogelijkheden van informatisering kunnen ook worden aangewend voor minder aangename doeleinden, zoals computercriminaliteit of het aantasten van privacy, en wordt computerbeveiliging steeds belangrijker.
Bijvoorbeeld, iedereen die email gebruikt kent het probleem van spam. Hoe kunnen we voorkomen dat in de toekomst sms spam op mobiele telefoons niet net zo'n groot probleem wordt? Naar mate mobiele telefoons - en de software erop - geavanceerder worden bestaat er een risico dat we ook sms spam krijgen. Behalve dat dit nog veel irritanter is dan email spam, kan het je ook nog eens geld gaan kosten, namelijk als jouw telefoon zonder jouw medeweten gebruikt wordt om zulke sms spam te verspreiden.
Een aspect hier is het garanderen van de betrouwbaarheid van bepaalde stukken software. Een heel ander aspect is het inzichtelijk maken van eventuele risico's aan de eindgebruiker. Dit laatste is een veel algemener probleem: het is voor de eindgebruikers, die geen experts zijn, moeilijk te begrijpen wat de mogelijke gevolgen en risico's van bepaalde acties kunnen zijn. Fraai voorbeeld hiervan was het recente advies van de belastingsdienst om als je nog geen "Digid" had aangevraagd maar die van je buurvrouw te gebruiken.
Een hele andere vraag is hoe we bijvoorbeeld onze privacy kunnen garanderen, als je ziet wat er met zoektechnologie - bijvoorbeeld met Google - allemaal mogelijk is, en er steeds op meer plekken meer data over je wordt verzameld.
