Introductie Informatica en Informatiekunde/tentaminering/commentaar bij de watermeter

Bij het beoordelen van de uitwerkingen van de opgave over de slimme watermeter viel me het volgende op.

1. Helaas heeft niemand geprobeerd het probleem door en door te begrijpen. Dat verklaart waarom zo velen al na een half uur klaar waren. Men heeft lokaal een oorzaakje van een fout vermoed en is aan het oplossen geslagen. Maar klopt je uitleg en je oplossing wel? Ik geef het volgende te denken:
   • In de database van de waterleverancier staat met datum de laatste afgelezen meterstand.
   • Ondertussen is de oude, te vervangen meter door regulier verbruik doorgelopen en heeft een andere stand. Die moet vast worden doorgegeven.
   • De nieuwe, slimme meter heeft een stand die daar vast niets mee te maken heeft. Ook die moet vast worden doorgegeven.
   • Misschien is het mogelijk dat de monteur de stand van de nieuwe meter aanpast. Misschien ook niet. Het veiligste met het oogmerk op manipulatie en stroomuitval is nog steeds een mechanisch telwerk. Weet je zeker of dat het geval is?
     • Zo ja, wat moet er gebeuren?
     • Zo nee, wat moet er gebeuren?
   • Stel dat de monteurs schatten dat er 5 m³ water gemorst zijn. Waar moet die correctie eigenlijk worden toegepast?
     • BIj het doorgeven van de oude meterstand?
     • BIj het doorgeven van de nieuwe meterstand?
     • In de nieuwe meter?
     • En moeten de 5 m³ worden opgeteld of afgetrokken?
2. Een lokaal ontdekte fout lokaal oplossen door gepruts levert de volgende miskleunen op:
   • Het bereik van de meter uitbreiden, bijvoorbeeld door negatieve getallen mogelijk te maken. Maar dat stelt het probleem alleen uit en lost het niet op.
   • En negatieve stand op 0 zetten. Maar dat zou niet eerlijk zijn tegenover mensen waarbij de meter op 0,01 stond terwijl er 5 m³ gemorst zijn.
3. Maar weinigen hebben met open blik ook de omgeving van de meter bekeken en voorgesteld dat, los van de technische oplossing, ook nog eens een plausibiliteitcontrole bij het versturen van aanslagen ingebouwd wordt. Dat is een makkelijk te realiseren en krachtige maatregel, die veel ellende kan voorkomen.
4. Bijna iedereen probeert aan de directeur in eenvoudige woorden uit te leggen wat modulo-rekening is en wat daarbij mis kan gaan. Dat mag, maar ik als directeur zou daar nerveus van worden. Ik als docent vind dit de beste oplossing: Er zijn twee mogelijkheden. Of u koopt een systeem dat niet verkeerd gebruikt kan worden (en waar de monteurs gewoon invoeren waar het om gaat, namelijk dat zo en zo veel water gemorst is, en het systeem zorgt ervoor dat dit niet in rekening gesteld wordt), of, als u ervoor kiest dat de monteurs het systeem creatief manipuleren, moet u ervoor zorgen dat ze goed opgeleid zijn en overzien wat ze doen. Allebei hebben een kostenplaatje.

Hanno Wupper