Learning and Modelling/Thema's

Inleiding

De groep Leren en Modelleren (Learning and Modelling, L&M) doet IT-gericht onderzoek en ontwikkeling waarin cognitieve processen een centrale rol spelen.

In de groep wordt expertise op uiteenlopende gebieden gebundeld. Deze gebieden overlappen deels en vullen elkaar aan, waardoor samenwerking mogelijk en vruchtbaar is. Het onderzoek van de groepsleden heeft raakvlakken op twee manieren: thematisch en methodologisch. Hieronder beschriijven we de gemeenschappelijke kern. Daarna gaan we in op de onderwerpen in de richtingen ‘Leren’ en ‘Modelleren’. We sluiten af met een opsomming van beoogde activiteiten en bijbehorende producten.

Gemeenschappelijke Kern

Thema’s

• Schematiseren en beschrijven

In het ontwerp van IT-systemen is (domein)modellering cruciaal. Deze modellering wordt doorgaans door IT-specialisten samen met domeinexperts gedaan, en heeft dan een formele beschrijving van systeem of domein als doel. De formalismen en technieken lijken sterk op de wijze van structurering van kennis en leerplannen in het onderwijs. Ook in de ontwikkeling en het gebruik van vaktaal zijn parallellen tussen modelleerprocessen en didactiek aan te geven.

In dit thema staat de vraag centraal welke technieken geschikt zijn en waarom.

• Leerprocessen

Niet alleen in het informaticaonderwijs vinden we leerprocessen. Ook bij modelleringsactiviteiten zijn elementen van leren te zien. Zo leert een modelleur over het domein (of systeem) dat hij modelleert. Verder ontstaat er bij de domeinexpert dikwijls (als neveneffect van een modelleerproces) nieuw inzicht door explicitering van tot dan toe ongearticuleerde kennis of verborgen aannames. Tenslotte leert een domeinexpert (als hij een actieve rol heeft in het modelleerproces) zijn domeinkennis te schematiseren volgens een voor hem nieuw format.

In dit thema wordt de rol van leerprocessen in het onderwijs en modelleren onderzocht. Doel is het analyseren en bevorderen van deze leerprocessen.

Methoden

In het onderzoek binnen onderwijs en modellering worden veelal dezelfde methoden gebruikt. In deze gebieden zijn vooral kwalitatieve en gemengd kwalitatief-kwantitatieve methoden in zwang. Ook in de gebruikte technieken (inhoudsanalyse, concept mapping, gestructureerde observatie, quasi-experimentele designs) is een groot deel gemeenschappelijk.

Onderwerpen

Didactiek en onderwijsontwikkeling

• pedagogical content knowledge
• concept-context benadering
• werkvormen
• toetsing
• attitude-ontwikkeling bij scholieren, studenten, leraren
• professionalisering van docenten
• samenhang in curricula
• leerprocessen, conceptualisatie
• dialogen en argumentatie in leerprocessen
• digitale ondersteuning van (samenwerkend) leren

Modelleren en conceptualiseren

• kwaliteit van het modelleerproces
• kwaliteit van modellen (het product van het modelleerproces)
• utiliteit (in gebruikscontext) van modellen en modelleerprocessen
• utiliteit van modelleerconcepten en meta-modellen (in gebruikscontext)
• ondersteuning van conceptualisatie en modelleren (voor verschillende doelgroepen)
• collaboratief modelleren (doelgericht modelleren in groepen)
• leren modelleren (learning)
• modelleren als leerproces (modelling = learning)
• methode-ontwikkeling voor modelleren (voor verschillende doelgroepen)
• het onderwijzen van modelleren (teaching)

Activiteiten

Onderzoek, onderwijs, valorisatie/maatschappelijke dienstverlening

• Onderzoek
• Advisering (onderwijsinstituut, RU, landelijk; bedrijven)
• Participatie in landelijke werkgroep voor innovatie ICT in VO
• Begeleiding afstudeerprojecten
• Promotiiebegeleiding
• Werken aan totstandkoming universitaire lerarenopleiding
• Onderwijs in vakdidactiek
• Projectacquisitie

Producten

• Wetenschappelijke publicaties
• Vakpublicaties
• Rapport nav advisering (streven: elke adviesactiviteit levert een weerslag die voor een breder publiek nuttig en toegankelijk is)
• Projectvoorstellen
• Bijdragen aan studiemateriaal (bv VO)
• Bijdragen aan landelijke ontwikkeling ICT in VO