De elektronische Werkplaats/1. Filosofie/Beheersing

Alles wat wij ondernemen speelt zich ergens af in het spectrum tussen volledige anarchie en volledige controle. Te weinig controle kan leiden tot chaos, te veel controle tot een mechanische afloop die elke creativiteit onmogelijk maakt.

Het world wide web is anarchisch opgezet en wordt door velen als chaotisch ervaren. Maar uit het ּתֹהוּ וָבֹהו (tohoe wa bohoe) ontstaat geleidelijk orde. Veel nieuwe ontwikkelingen op het gebied van internet kristalliseerden zich uit vanuit de chaos van open source, public domain software. Weinige van deze ontwikkelingen hielden zich aan de heersende standaarden, maar sommige nieuwe standaarden zijn het resultaat van zulke ontwikkelingen.

Aan de andere kant van het spectrum vinden we professioneel webdesign: een en al controle met content-managementsystemen, opgedwongen vormgeving, toegangscontrole per pagina of per alinea, van tevoren ontworpen en afgedwongen navigatie en versiebeheer. Maar wanorde en chaos dreigen altijd, want uiteindelijk stoppen mensen wat ze willen in het content-managementsysteem, onderlopen de opgelegde orde, breken uit door externe links of scheppen onbedoeld verwarring door verkeerd gebruik van de terminologie.

Lang was de Encyclopedia Britannica een van de encyclopedieën met de hoogste reputatie. Zij is het resultaat van sterke controle. ((....)) Nu steekt de Wikipedia haar naar de kroon, iets dat uit de anarchie van het www ontstond, en waar nu pas over meer controle nagedacht wordt. De Encyclopedia Britannica en de Wikipedia bleken onlangs even veel fouten te bevatten.

Dit spanningsveld tussen anarchie en controle doet zich bij webapplicaties voor in vier dimensies. We bekijken ze een voor een.

Toegang

Digitale onderwijsomgevingen zo als BlackBoard hebben de neiging dei toegang tot in details te regelen en iedereen uit te sluiten die niet uitdrukkelijk toegang tot een specifiek gedeelte heeft. Je moet om te beginnen geregistreerd zijn door de beheerder. Vervolgens kun je toegang verleend krijgen tot bepaalde gedeeltes (in BlackBoard "courses" en "communities"). Daarbinnen krijg je een bepaalde rol toegeeld (in BlackBoard bijvoorbeeld "teacher", "assistant", of "student"), en per oderdeel van het gedeelte zijn de rechten voor elke rol precies vastgelegd. Natuurlijk moet dan ook vastgelegd zijn wie wie welke rechten mag geven. Een droom voor systeembeheerders!

Het www daarentegen is in principe leesbaar, op sommige plekken ook schrijfbaar voor iedereen. De identiteit van een bezoeker is meestal moeilijk te achterhalen, en vele mensen zijn anoniem of onder schuilnamen bezig.

Onze elektronische werkplaats staat wat de toegang betreft ergens in het midden, net als een universiteitsgebouw. Het principe is besloten openheid.

• Alleen weinige gedeeltes staan open voor de hele wereld, omdat ze door daartoe bevoegden opengezet zijn.
• Het echte werk gebeurt in een besloten omgeving. Toegang heeft alleen wie met naam en toenaam geregistreerd is. Men is aanwezig onder zijn echte naam, en alle handelingen zijn te herleiden. Anoniemiteit en schuilnamen zijn uit den boze. Bij voorkeur is ook een foto gekoppeld aan de naam.
• Binnen deze besloten omgeving staat in principe alles open voor iedereen. Iedereen kan alles zien en wijzigen. (In tegenstelling tot BlackBoard kan men dus ook rondkijken en actief zijn in het gebied van cursus waarvoor men zich niet ingeschreven heeft.)
• Als het echt nodig is, kan de toegang tot een stukje (een pagina) of een gedeelte (een groep van pagina's) beperkt worden tot enkele personen. In principe kan iedereen zulke beperkingen definieren.

Tentative below this line. Je kunt beter nu niet verder lezen, want het gaat nog veranderen.

---

• tussen sturing en anarchie (duurzaamheid?)
  • toegang: besloten openheid in het spectrum totaal open...groepen per werkplaatsonderdeel......per pagina totaal afgesloten
  • structuur: groeit in het spanningsveld totaal ongestructureerd (losse pagina's) ....structurering bottom up.....totaal voorgestructureerd (zo als in SprintUp, waar de structuur door het project voorgegeven is)
  • draagvlak en ingebruikname: elke docent of onderzoeker gebruikt net zo veel van de mogelijkheden als hij wil. Er wordt niets opgedrongen en niets verplicht gesteld.
  • ontwikkeling: agile development

The internet is chaotic and completely anarchistic.... Webdesign is structure and control through and through.... The Wikipedia is an encyclopedia that emerged from ּתֹהוּ וָבֹהו. The Encyclopedia Britannica is structure and control throuh and through. In the 197x edition the publishers devoted a whole volume to a new-Aristotelian tree structure of knowledge as index to the encyclopedia, designed by a committee of scholars installed by the editors. Scholars are invited to write articles for subjects required by the editors. Many new developments in the internet have emerged from the anarchy of public domain software. Few of these started by conforming to centemporary standards. But many new standards were defined as a result of such new inventions. Software engineers ...