Introductie Informatica en Informatiekunde/concepten

Reflectie

• Wat gaat mis bij IT-projecten?
  • verkeerde probleem aangepakt
    • EPS
    • spraakverwarring
    • belangenverstrengeling
  • niet rekening gehouden met gebruikers en omgeving
  • gebrekkige kwaliteit
• Bouwen
  • overeenkomsten steen/staal/glas - IT
  • verschillen
    • onzichtbaarheid (maar denk ook aan onzichtbare fysieke bouwwerken)
    • niet aansluiten bij bouwgeschiedenis
• Belanghebbenden bij bouwprojecten
  • Opdrachtgever
  • Aannemer
  • Gebruikers
  • Omgeving
• problemen
  • divergerende belangen
  • verschillende talen
  • domeinkennis
    • probleemdomein
    • oplossingsdomein
    • omgeving

Analyse

decompositie - analytisch - constatieve functie van taal, beschrijving

• Wat moet er gebouwd worden?
  • bouwwerk
  • regels
  • maken waar: specificatie / principes
• Kwaliteit
  • utilitas
    • workflow (keuken)
  • firmitas
    • stabiliteit
    • houdbaarheid
    • locale integriteit
    • globale integriteit
  • venustas
• De menselijke maat
  • lichaam (afmetingen, bewegingsapparaat, zintuigen, ...)
  • cognitie (begrijpen, leren, intuïtie, oriëntatie, ...)
  • gevoel (uitstraling, corporate identity, respect, integriteit)
  • cultuur (verwachtingen, gewoontes, normen en waarden, iconen, ...)
• Chinese Dozen
  • we zoeken niet naar atomen.
• Workflow ("keukens")
  • realiteit: product, instrument, handeling (termen: zie boven)
  • functioneel netwerk: diensten onder protocollen
  • beschrijving: recept, dienstspecificatie (bijvoorbeeld m.b.v. automatendiagram), protocolspecificatie
• Hiërarchisch functioneel netwerk
  • De knopen komen overeen met diensten (services).
    • eventueel korte naam, adres
    • functionaliteit
    • mate van autonomie
  • Verbindingen:
    • hoe: protocol, voor zover van toepassing: taal, medium
    • wat: aard:
      • materie
      • informatie
        • zinsindruk (beeld, geluid)
        • tekst (taal)
      • geld
• Analyse van technische systemen
  • communicatie met de buitenwereld
    • sensoren en actuatoren
    • interfaces met andere technische systemen
  • Digitale communicatie
    • representatie
    • conversie
    • standaardrepresentatie
    • compressie
    • medium
    • multiplexing
  • standaardknopen
    • converters, verplaatsers, vertragers, multiplexers
      • vertaling: omzetten van dezelfde informatie van één representatie naar een andere
        • analoog / digitaal
        • compressie / decompressie
        • taal1 / taal 2
      • compressie: reductie van hoeveelheid bits door weglaten
      • vertraging (opslag): bewaren van informatie of materie van een moment tot een andere
      • verplaatsing: versturen van een plek naar een ander
      • meting (sensor): omzetten van iets in de fysieke wereld in een signaal
      • handeling (actuator): omzetten van een signaal in een gebeurtenis in de fysieke wereld
      • multiplexen: samenvoegen van een aantal signalen tot één signaal
      • demultiplexen: ontrafelen van een gemultiplext signaal
      • selectie (schakelaar): doorsturen van één uit een aantal stromen van informatie of materie, afhankelijk van een bepaald signaal
• computers
  • universele machine
  • Von Neumann-machine
  • machinetaal
  • besturingssystemen
  • bootstrap
  • lerende machines
• rationaliteit: talig redeneren over talige strategiën over talige kaarten van de omgeving
• verdeel en heers
  • focus
    • fragment
    • gezichtspunt
    • belanghebbenden ("stakeholders")
  • lagen (Chinese dozen)
  • realiteit - beschrijving (vier werelden)
    • realiteit en geldig gevolg
    • redeneerregels
    • oorzaken van domheid
  • structuur - eigenschappen (rationaliteitsvierkant)
    • artefact / systeem / machine / organisatie: een werkend iets in de fysieke realiteit
    • eigenschappen: de gewenste of daadwerkelijke eigenschappen van zo'n systeem
    • specificatie: een talige, misschien zelfs formele, beschrijving van gewenste eigenschappen
    • blauwdruk: een beschrijving van de (beoogde) structuur van een fysiek systeem

Constructie

realisatie - constructief - performatieve functie van taal

• aard
  • organisatie (uit mensen en machines)
  • alleen mensen
  • technisch
    • computer(netwerk)
    • specifieke hardware
    • sensoren / actuatoren
• Computer
  • in bredere zin: een doos met allerlei sensoren, actuatoren, aansluitingen en daarin minstens 1 computer in nauwere zin
  • in nauwere zin: een cpu met geheugen en de nodige aansluitingen
  • filosofisch: een (vaak elektronische) digitale programmeerbare rekenmachine
    • machine: kan qua constructie alleen bepaalde bewegingen uitvoeren
    • rekenmachine: bewegingen transformeren representaties van getallen
    • digitaal: abstractie van analoge fenomenen; binair als goedkoopste speciaal geval
    • programmeerbaar: programmeur weet precies hoe iets moet en draagt het aan de machine op; volledige sturing
• multiplexing
  • bus
  • vensters
  • packets
  • transpositie (bijv. radiogolven)
• autonomie [1]
  • volledig geprogrammeerd
  • autonoom - maar met welk doel?
• taalnesten
  • hygiëne: code-injectie
  • escape
• plannen
  • plan van wat nodig is
  • plan van een oplossing
  • plan, hoe de oplossing te bereiken
• vertrouwen en betrouwbaarheid
  • beredeneren of alles klopt
  • ontwerpfouten
  • slijtagefouten
  • moedwillige fouten
    • wat weet/kan een aanvaller?
• vernuft
  • scheiden
  • passend maken
  • samenvoegen
• maken
  • scheppen: in één keer goed, zonder plan
  • lineair: in één keer goed, met plan
    • specificeren
      • belanghebbenden
      • communicatie
      • specificatietalen
      • specificatiegereedschap
    • ontwerpen
      • ontwerpruimte
      • ontwerptalen
      • standaardonderdelen
      • ontwerpgereedschap
    • realiseren (let op: mogelijke begripsverwarring)
      • uitbesteden?
      • automatisch?
  • evolutionair
  • bootstrap
• methoden
  • lineair, in één keer goed (bijv. bemenste maanlandingen)
  • non-monotonic refinement: specificeren terwijl men het ontwerp maakt
  • agile development

• aangeven wat de verantwoordelijkheid is van de belanghebbenden
  • opdrachtgever
  • domeinexpert
  • ontwikkelaar
  • leverancier
• diverse methoden beschrijven in termen van het taxonomiediagram
• een systeem specificeren d.m.v. non-monotonic refinement
• uitleggen hoe bootstrap werkt

Communicatie

• de rol van taal binnen ons vakgebied
  • beschrijving van het systeem
    • eigenschappen
    • structuur
  • talige communicatie binnen het systeem
  • analyse van taal door een systeem
• communicatie
  • Taal
  • taalkunde: subject-object-action/state-beneficiary-instrument-place-time
  • Constatief taalgebruik
  • Performatief taalgebruik
  • Interpretatie
    • Vorm en Betekenis
  • Context
  • Absoluut vs. Relatief
  • Abstractie
  • Declaratief en Operationeel
  • Globaal and Situationeel
  • Formele taal
    • Eenduidigheid
    • Contextloze taal
  • Taalidentiteit
  • Syntax
  • Semantiek
  • Pragmatiek
  • Vertalen
  • Informatie
• representatie
  • analoog / digitaal
  • redundantie?
  • compressie?

Specificatie

• Beweren en bewijzen/kwaliteit/specificatie